Simon Hansen is sinds 2011 productieleider, teler en, naar eigen zeggen, ‘Wizard of Oz’ bij de Noorse tomatenproducent Miljøgartneriet A.S. “Miljøgartneriet bestond pas een paar jaar en zocht iemand met ervaring in tomaten en paprika’s”, vertelt Hansen. “Ik teelde al meer dan 17 jaar tomaten in Denemarken en ik werk al sinds midden jaren negentig in de tuinbouw. Mijn broer is ook hightech teler, ik denk dat het in de familie zit!” Hij stemde ermee in naar Noorwegen te verhuizen om voor het bedrijf te gaan werken.
Met 8 hectare is Miljøgartneriet het grootste glastuinbouwbedrijf van heel Noorwegen. Op 7 ha worden tomaten geproduceerd, de overige 1 ha is bestemd voor Sweet Palermo-puntpaprika’s en wat Spaanse pepers. “We zijn de eerste en tot nu toe enige speler op de Noorse markt die zoete snoeppaprika’s teelt. Maar tomaten zijn onze hoofdactiviteit. We produceren allerlei soorten: ronde, tros-, cherrytomaten en mini-trostomaatjes. Zo’n breed assortiment is typisch voor Scandinavië, want supermarkten werken het liefst met een enkele producent die hen alles kan leveren. En supermarkten vormen de overgrote meerderheid van onze klanten. We verkopen aan de Big 2 van Noorwegen: Coop en BAMA. Ook leveren we distributeurs op kleine schaal ingrediënten voor in kant-en-klaarmaaltijden, een hier sterk opkomende consumententrend.” Naast het productiegedeelte beschikt het bedrijf over een eigen opkweekafdeling en sorteer- en verpakkingslijnen. In het hoogseizoen zijn er tussen de 70 en 85 werknemers in dienst.
Milieuvriendelijk telen
De kas is gevestigd in Kviamarka, Nærbø, in de provincie Rogaland, dicht bij Stavanger. “Rogaland heeft een sterke traditie in de productie van gewassen. Het is er erg vlak en het ligt dicht bij de kust. Er heerst een mild klimaat, omdat de koude stroom uit de Atlantische Oceaan verder het land in trekt. Het is dus ideaal om groenten en fruit te telen”, legt Hansen uit. Naast het gunstige klimaat is de keuze voor Kviamarka ook gebaseerd op duurzaamheid; de kas ligt vlak naast Tine, het grootste zuivelbedrijf van Noorwegen, als onderdeel van een energiepartnerschap. “We hebben een bijna symbiotische relatie met Tine”, zegt hij. “In plaats van onze eigen warmte op te wekken, gebruiken we het overtollige warme water uit hun productieprocessen, dat tussen de 55 en 65 graden is, in onze leidingen. Vervolgens leveren we het als koud water, zo’n 30 graden, aan hen terug voor hergebruik. We hebben een vergelijkbare samenwerking op het gebied van CO2, dat door de gasbrander van Tine wordt geproduceerd. In plaats van dat het in de atmosfeer terechtkomt, gebruiken we het in onze kas. Zo hebben we samen een circulair systeem gecreëerd dat niet alleen goed is voor ons, maar ook voor Moeder Natuur.”
Omdat de naam ‘Miljøgartneriet’ letterlijk vertaald ‘milieuvriendelijk telen’ betekent, zal het waarschijnlijk niemand verbazen dat de duurzaamheidsinitiatieven van het bedrijf nog verder gaan dan energie en CO2. “We richten ons op het biologisch bestrijden van ziekten en plagen en gebruiken geen pesticiden of fungiciden. Dit resulteert in een 100% schone en biologische productie, zonder het gebruik van chemicaliën. We zijn ook de eerste kas in Noorwegen met een GLOBAL GAP-certificaat”, voegt Hansen toe.
Het teeltseizoen loopt van begin januari tot half november. “Ik plant het eerste tomatengewas in week 1 en stop pas in week 9 met planten, omdat onze opkweekcapaciteit beperkt is. Ik houd de temperatuur gemiddeld rond de 15 graden, tot de omstandigheden goed genoeg zijn. Ons klimaat wordt gekenmerkt door weinig licht in de winter en het vroege voorjaar, maar we hebben geen kunstlicht, behalve in de opkweekruimte. Geen licht betekent immers ook geen warmte, wat voor ons beter werkt”, vervolgt hij. “Het duurt, afhankelijk van het ras, zo’n zeven tot acht weken van planten tot oogsten, dus we oogsten vaak al de eerste cherrytomaten voordat we de laatste planten hebben geplant!”
Nummer één keuze voor opkweek
Miljøgartneriet gebruikt substraat van Grodan voor zowel de opkweek als de productie. Voor de opkweek is het bedrijf onlangs overgestapt naar Grodan Pro-blokken. De sterke stabiliteit en grote stevigheid van het substraat, dat op basis van de Vision-technologie is ontwikkeld, zorgen ervoor dat er makkelijker mee kan worden gewerkt, waarbij een optimale water- en luchthuishouding in het blok behouden blijft. “We werken met verschillende formaten, maar het is de nummer één keuze gezien mijn opkweekomstandigheden, veel licht en hoge temperaturen, omdat water een stuk beter wordt vastgehouden dan in welk ander blok dan ook”, aldus Hansen. “Het watervasthoudend vermogen is ook veel gelijkmatiger. Bij eerdere blokken moest ik alle planten wegen en de planten aan de randen extra water geven voordat ze uit elkaar werden gezet. Nu hebben de blokken in het midden hetzelfde vochtgehalte als die aan de randen, wat vrijwel uniek is! Dat bespaart tijd bij het water geven en het handmatig uit elkaar zetten is makkelijker als de planten niet doorweekt zijn. Daarnaast is de uitval minder, wat betekent dat ik minder extra planten hoef te produceren; ze zijn allemaal bruikbaar.”
Andere irrigatie-mindset
Voor de tomatenproductie heeft Miljøgartneriet vorig jaar op 2 ha voor het eerst gebruik gemaakt van de Elite-mat. Deze steenwolmat is gebaseerd op de NG2.0-technologie van Grodan voor een nog gelijkmatigere waterverdeling en een betere benutting van het totale substraatvolume. De resultaten waren zo indrukwekkend dat Hansen nu voor zijn volledige tomatenteelt is overgestapt op Elite: “Tijdens de proef realiseerde ik me dat de Elite-mat van een hele andere categorie is. Het vraagt echter ook om een andere mindset. Je moet bereid zijn om andere irrigatiestrategieën te onderzoeken en te experimenteren om de optimale teelttechniek te vinden die voor jou en je gewassen werkt.” Over experimenteren gesproken, hij probeert momenteel een 7,5 cm hoge versie van het Pro-blok uit in plaats van de variant van 6,5 cm en de eerste resultaten zijn zeer veelbelovend. “De plantjes voor onze late plantingen bloeien al bijna op de tweede tros en kunnen tot een meter hoog worden. Daarom hebben we een groter blok nodig dat ruimte biedt voor meer wortels en zorgt voor een betere stabiliteit voor de hele plant, zowel in de opkweekruimte als in de kas”, voegt hij eraan toe. “In dit blok zijn de wortels zo gelijkmatig verdeeld dat je het verschil tussen de boven- en onderkant niet kunt zien als je het blok omdraait. Dit zorgt voor een geweldig watervasthoudend vermogen en daarmee voor een continue wortelproductie en een goede groeikracht, zelfs later in het seizoen, wat resulteert in een gezonder gewas.”
“De Elite-mat zorgt ervoor dat ik de watergift geweldig kan sturen, ik heb nog nooit zoiets gezien! Het wordt heel snel gelijkmatig verdeeld. Je kunt vaker water geven, eerder beginnen, later eindigen, de watergift van de ene op de andere dag verhogen of verlagen vanwege veranderende weers- en lichtomstandigheden, en het heeft geen invloed op het gewas,” vervolgt Hansen. “Het watergehalte (WG) kan in het zwaarste gewas, zoals onze cherrytomaten, tot 30% worden teruggebracht, zonder dat bijvoorbeeld de EC boven de 6,5 komt. En als de EC ’s morgens te hoog is, hoef je niet meer door te spoelen om deze weer omlaag te krijgen, je gebruikt gewoon een kleinere hoeveelheid water en vermindert de afvoer een beetje. Voor ons was 30% drainwater in het midden van het seizoen gebruikelijk, maar met Elite hebben we het onder de 20% weten te krijgen. Dat is goed voor onze eigen portemonnee in de zin van minder water en minder meststof, en ook goed voor het milieu dankzij minder verspilling. De steenwolproducten van Grodan zijn echt ongeëvenaard wat betreft de precisie waarmee we de groei van het gewas kunnen sturen”, besluit hij.
